Yurt dışı pazarına açılmak isteyenleri bekleyen bazı yasal prosedürler bulunur. Bu prosedürler arasında Gümrük Vergisi de yer alır. Ülkeler, ilgili dış ticaret vergisini fiyat ve kalite standartlarını gözetmek adına talep eder. Ayrıca iç piyasayı korumak ve haksız ticaret süreçlerini önlemek gibi amaçlarla uygular. Dolayısıyla her ülkenin kendine özgü vergi şartları ve tarifeleri bulunur. Bu yazıda geleneksel yollarla ve e-ticaret yöntemleriyle dış ticaret yapmak isteyenleri ilgilendiren Gümrük Vergisi konusunu ele aldık.
İçindekiler
Gümrük Vergisi Nedir?
Gümrük Vergisi, ithalat ve ihracat süreçlerinde gerçekleştirilen ödemelerdir. Daha geniş bir tanımla, dış ticarete konu olan ürünlerin uluslararası sınırlardan geçmesi için istenen bir resmî ödeme türüdür. Ülkelerin en önemli gelir kaynaklarından olan Gümrük Vergisi, Türkiye’de 4458 sayılı Gümrük Kanunu ile düzenlenir. 4458 sayılı kanuna göre söz konusu vergi, ürün veya hizmetin giriş yaptığı ülke tarafından tahsil edilir. Ayrıca ürünün yer aldığı sınıf ve geldiği ülkeye göre farklı oranlarda uygulanır.
Yurt dışı Gümrük Vergisi hem tüzel hem gerçek kişiler tarafından ödenir. Dış ticaret yapan şirketler, bu vergiyi ödemek zorundadır. Öte yandan, şahsi kullanımı için başka bir ülkeden ürün getirten kişiler de vergi mükellefidir. Özetle, istisnalar hariç olmak üzere yurt dışından gelen tüm mal ve hizmetler için bu vergi türünü ödemek gerekir. Buna yurt dışı kazanç istisnası örnek olarak verilebilir.
Ticaretin Kilidi: Gümrük Vergisinin İthalat ve İhracattaki Rolü Nedir?
Gümrük Vergisi’nin ithalat ve ihracatta oldukça önemli rolleri vardır. Ülkelerin dış ticaret dengesi, bu iki kavram üzerinden şekillenir. İthalatın daha fazla olması, cari açığı beraberinde getirir. Buna bağlı olarak iç piyasa dengesi bozulur, ulusal paranın değeri düşer ve borçlanma artar. Dolayısıyla devletler, dış ticaret dengesini korumak için ithalatta yüksek Gümrük Vergisi uygular. Böylece hem cari açığı azaltır hem yurt içi fiyat istikrarının bozulmasını önler.
İhracat süreçlerinin vergilendirilmesi de bazı ekonomik sonuçlar meydana getirir. İhracat Gümrük Vergisi, ürünlerini ya da hizmetlerini uluslararası pazarda satmak isteyenler için bir maliyet kalemidir. Bu verginin oranı azaldığında ihracatçıların maliyetleri azalır, rekabet gücü artar ve dış ticaret faaliyetleri gelişir. Dış satım faaliyetlerinin artması, büyüme rakamlarına ve istihdam oranlarına olumlu yansır. Bu nedenle ülkeler, kendi aralarında sıfır ya düşük oranlı ihracat için serbest ticaret anlaşmaları yaparak ekonomilerini güçlendirmeyi hedefler.
Gümrük Vergisi Nasıl Hesaplanır?
Gümrük Vergisi hesaplamasında çeşitli maliyet kalemleri esas alınır. Bunlar arasında ürünün değeri, taşıma ve sigorta giderlerinin belirli bir yüzdesi bulunur. Ardından elde edilen sonuç, GTİP (Gümrük Tarife Kodu) vergi yüzdesiyle çarpılır. İhracat ve ithalat Gümrük Vergisi hesaplamasında kullanılan formül aşağıdaki gibidir.
- Gümrük Vergisi = Ürün değeri + Navlun + Sigorta
Bu formülle ürünün CIF (Cost Insurance and Freight) bedeline ulaşılır. Daha sonra CIF kıymeti, ilgili Gümrük Vergisi oranıyla çarpılır. Aşağıda örnek rakamlarla yapılan bir vergi hesaplamasını görebilirsiniz.
- Ürün değeri = 150.000 USD
- Navlun gideri = 15.000 USD
- Sigorta gideri = 25.000 USD
- CIF bedeli = 150.000 USD + 15.000 USD + 25.000 USD = 190.000 USD
- %30 Gümrük Vergisi = 190.000 USD x %30 = 57.000 USD
Söz konusu hesaplamaya göre bu dış ticaret faaliyeti için 57.000 USD vergi ödenir. Yeni Gümrük Vergisi oranları, ödenecek tutarı belirleyen etkenler arasındadır. Ürünlerin yer aldığı sınıfa ve ülkelere göre değişiklik gösterir. Bu hesaplamayı doğru yapmak için güncel oranları bilmekte fayda vardır.
Uluslararası Ticarette Gümrük Vergisi Oranları Nasıldır?
Türkiye Gümrük Vergisi oranları, her yıl yeniden belirlenir ve yayımlanır. Mevcut düzenlemelere göre değeri 150 avronun altında olan ve kişisel kullanım amacıyla satın alınan ürünlerde sabit vergi oranı uygulanır. Kitap gibi basılı yayın eşyalarına yönelik ithalatta Gümrük Vergisi alınmaz. Avrupa Birliği üyelerinden alınan ürünlerden %18; ABD ve Çin gibi ülkelerden gelenlerden ise %30 oranında vergi tahsil eder. Ayrıca ilgili eşya, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu kapsamında yer alıyorsa ekstra %20 oranında vergiye tabi tutulur.
Gümrük Vergisi Nereye Ödenir?
Gümrük Vergisi ödemesi için izlenmesi gereken bazı yasal adımlar bulunur. Öncelikle İnternet Vergi Dairesi üzerinden beyanname numaranızı öğrenmenizde fayda vardır. Zira tüm ödemeler, bu numara üzerinden gerçekleştirilir. Ardından Gümrük Saymanlık Müdürlüğünden veya ticari bankalar aracılığıyla ödeme işlemlerini tamamlayabilirsiniz. Ziraat ve VakıfBank gibi bazı kamu bankalarına vergi tahsilatı yetkisi tanınmıştır. Dilerseniz bu ödemeyi, GÜMKART alarak pos cihazı olan kamu saymanlıklarından yapabilirsiniz.
İşletmeler Gümrük Vergisini Ödemediğinde Ne Olur?
Gümrük Vergisi ödenmezse 2481 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun devreye girer. Bu kanunun 51.maddesine göre mevcut borca her ay için ayrı ayrı %4 oranında gecikme zammı uygulanır. Söz konusu zam nedeniyle dış ticaret maliyetleriniz artabilir. Bu nedenle mevcut borçlarınızı öğrenmeniz ve ürünlerin gümrük operatörüne teslimini izleyen 7 iş günü içinde ilgili vergiyi ödemeniz önemlidir. Gümrük Vergisi sorgulama işlemlerini ister e-Devlet’ten ister Ticaret Bakanlığının resmî internet sitesinden gerçekleştirebilirsiniz.
Gümrük Vergisi Muafiyeti Nedir?
4458 sayılı kanunun 167.maddesine göre bazı eşyalara Gümrük Vergi muafiyeti sağlanır. Bu eşyaları ithal ettiğinizde herhangi bir vergi ödemenize gerek kalmaz. Aşağıda bu muafiyet kapsamında yer alan unsurları görebilirsiniz.
- Seyahat sırasında alınan, değeri 430 avronun altındaki eşyalar
- Eğitim, kültür, bilim amaçlı cihazlar ve eşyalar
- Türkiye’ye taşınan iş yerleri için ithal edilen sermaye malları
- Alındığı tarihte 3 yaşından küçük olan motorlu ve motorsuz araçlar
- Tıbbi cihazlar ve araç gereçler
- Türkiye’ye taşınan kişilere ait kullanılmış eşyalar
- Miras yoluyla ülkeye giren eşyalar
Bu noktada 150 avro tutarındaki Gümrük Vergisi limitini tekrar hatırlatmakta fayda vardır. Bu değerin altında kalan şahsi eşyalar için vergi ödenmez. Ayrıca basılı yayım ürünleri gibi muafiyet kapsamında yer alan bazı özel ürün grupları da bulunur.
Kimler Gümrük Vergi Muafiyetinden Yararlanabilir?
Gümrük Vergisi muafiyetinden yararlanmak isteyenlerin bazı şartları yerine getirmesi gerekir. Bunlardan ilki, muafiyet kapsamındaki ürünlerin ithalatını gerçekleştirmektir. Ayrıca bu vergiden muaf olan bazı resmî kurumlar da bulunur. Bu kurumlar arasında; Genelkurmay Başkanlığı, Millî Savunma Bakanlığı, Kuvvet Komutanlıkları, Savunma Sanayii Başkanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı yer alır. Sayılan kurumlar, teçhizat ve yazılım gibi harcamaları için söz konusu vergiyi ödemez.
Jestiyon ile Şirketinizin Finansal Kontrolü Sizin Elinizde!
Jestiyon ile şirket kurmadan vergi levhası almaya operasyonel ve finansal süreçlerin yönetiminden yurt dışı pazarına açılmaya kadar her adımınızı sağlamlaştırabilirsiniz. Dijital çözüm ortağınız Jestiyon, kapsamlı çözümleriyle işletmenizin mali kontrolünü elinizde tutmanıza yardımcı olur. Gümrük Vergisi ödemeleri, beyannameler ve diğer resmî prosedürlerin aksamadan ilerlemesini destekler. Şirketinizi hem yurt içinde hem yurt dışında başarıya götürecek hizmetler için Jestiyon ile iletişime geçebilirsiniz.
