İçindekiler
İhracat Nedir?
Bir ülkede üretilen malların veya hizmetlerin yurt dışına satılmasına ihracat adı verilir. Aynı zamanda dış satım olarak da nitelendirilen bu ticari faaliyet, ithalat oranlarıyla birlikte ülkelerin dış ticaret dengesini oluşturur. İhracat, şirketlerin hem büyümesi hem de dış pazarlarda rekabet avantajı kazanması noktasında anahtar niteliğindedir. Ayrıca ülke ekonomisi açısından da son derece önemli olan bu sektör, doğru bir strateji ve etkin bir fizibilite çalışması gerektirir.
OECD; yani Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nün kurucu ülkelerinden biri olan Türkiye’nin ihracat hacmi, 2021 yılı itibarıyla dünya ortalamasında 30. sırada yerini almıştır. Ülkenin başlıca ihracat kalemleri; otomotiv, hazır giyim, tekstil, beyaz eşya, tarım ve gıda ürünleridir. Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı ülkeler arasında; Almanya, ABD, Birleşik Krallık ve İtalya yer alır.
İhracatın Önemi Nedir?
İhracat hem ülkelerin ekonomik kalkınmasına hem de söz konusu devletlerin çatısı altında faaliyet gösteren şirketlerin büyümesine büyük ölçüde katkı sağlar. İç piyasada üretilen ve dış pazarlarda rekabet gücüne sahip olan malların ve hizmetlerin ihracı, ülkelerin kasasına döviz girişi sağlar. Bu sayede dış ticaret dengesinin korunması da mümkün olur.
İhracatı önemli kılan bir diğer unsur ise pazardaki ürünlerin çeşitliliğini genişletme imkânı sunmasıdır. Üstelik faaliyet gösterdiğiniz iç pazar, satmak istediğiniz mal veya hizmet için uygun değilse ürünlerinizi dünyanın diğer bölgelerinde yeni pazarlara tanıtabilirsiniz. Özetle ihracat sayesinde bir firmanın ticari faaliyetlerini sınırlı bir ulusal pazar kapsamının ötesine taşıyarak dünyaya açılma imkânı bulabileceği söylenebilir.
İhracat Çeşitleri Nelerdir?
Dış satım, ülkeler ve resmî merciler tarafından yetkilendirilen firmalar tarafından gerçekleştirilebilir. Söz konusu ticari faaliyet, pazara sunulan ürünün çeşidine ve ihraç türüne göre farklı çeşitlere sahiptir. Türkiye’de tercih edilen başlıca ihracat türleri şu şekilde sıralanabilir:
- Ön izne ve kayda bağlı dış satım
- Konsinye ihracat
- Kati ve bedelsiz dış satım
- Mikro ihracat
Yukarıda sıralanan ticari faaliyetler, gümrük bakanlıklarınca farklı şekillerde muhasebeleştirilerek kayıt altına alınır. Mevzuat kapsamında yer alan daha pek çok ihracat türü bulunur. Dış satımlar, uluslararası ticaret kanunları ve anlaşmalar çerçevesinde sınırları belirlenerek yasal düzlemde kontrol altında tutulur.
İhracat Yapmanın Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?
Küresel ölçekte yaşanan politik ve ekonomik gelişmeler, yeni tüketici pazarları ve dış satım fırsatları yaratmıştır. Ayrıca teknolojik gelişmelerin ivme kazanmasına bağlı olarak daha ucuz, hızlı ve kaliteli üretim yapan rekabetçi üreticilerin sayısında ciddi bir artış gözlemlemek mümkündür. Bu gibi durumların ekonominin küreselleşmesine ön ayak olduğu söylenebilir. İhracat yapmanın ülkelere ve şirketlere sağladığı avantajlar şu şekilde sıralanabilir:
- Dünya pazarlarından pay alarak kârlılığı artırma
- Dış ticaret açığının azaltılması
- Pazar dalgalanmalarını dengede tutma
- Rekabet gücünü artırma
- Pazar payını genişletme
Dış pazarlara açılan bir firmanın pazarlama gücünü artırması mümkün olur. Bu sayede şirketlerin iç pazara olan bağımlılığı da büyük ölçüde azalacaktır. Elbette dış satıma özgü birtakım riskler ve dezavantajlar da mevcuttur. Örneğin; döviz kurlarındaki dalgalanmalar firmaların kâr oranını azaltabilir; hatta kayıplara bile neden olabilir. Faaliyete başlamak için sermaye bulma, ihracat için gereken lisans ve belgeleri edinme ve ödeme bekleme gibi gereklilikler olması, ihracatın dezavantajlı yönleri olarak değerlendirilebilir.
İhracat Nasıl Yapılır?
Dış satım hem bireysel olarak hem de şirketler tarafından gerçekleştirilebilen bir faaliyet alanıdır. Öncelikle satışı yapılacak ürün ile aynı alanda hizmet veren ilgili ihracatçı birliğine kayıt olunması gerekir. Örneğin; yurt dışına fındık satmayı planlıyorsanız Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği’ne kayıt yaptırmanız gerekir.
İhracata atılmak için tamamlanması gereken prosedür üç aşamadan oluşur. Bunlar; kayıt süreci, gümrük işlemleri ve gerekli ihracat belgesinin ibrazı olarak sıralanabilir. Sürecin yasal açıdan sorunsuz şekilde ilerlemesi bakımından tüm bu aşamalar doğru şekilde yerine getirilmelidir. Bir sonraki adımda ülkelerin gümrük makamları, lojistik sürecinin başlangıcı için gerekli izinleri sağlar. Eğer gerekli görülürse ilgili kurumlar tarafından ihracat muayene işlemleri gerçekleştirilir. Dış satım yapacak olan şirketler hem ülkelerinde hem de hedef ülkedeki mevzuata ve ihracat yasalarına uygun hareket etmekle yükümlüdür.
Pazar Araştırması ve Hedef Pazar Belirleme Nasıl Yapılır?
İhracatta pazar araştırması, ihraca konu olan ürünün hitap edebileceği kitlelerin ve satışın gerçekleşeceği pazarların belirlenmesine yönelik bir çalışmadır. Bu tür stratejiler, zaman ve para kayıplarının önüne geçerek ticari süreçlerin en verimli şekilde işlemesine imkân tanır. Ticaret yapılacak hedef pazar belirlenirken bazı hususları göz önünde bulundurmak faydalı olacaktır.
Hedef pazar belirlemede ilgili ürünün söz konusu piyasada düşük rekabet oranına sahip olması, yüksek kâr vadetmesi ve zaman tasarrufu sağlaması gibi kriterler önem taşır. Bu noktada ticaret yapacak olan firmanın sermayesi, satılan ürünün özellikleri ve pazar yapısı gibi faktörler de hesaba katılmalıdır.
İhraç edilecek ürünün hedef pazardaki talebi tespit edilmelidir. Bu aşamada demografik araştırmalar büyük fayda sağlar. İlk defa yurt dışına ticaret yapacak firmalar hedef pazarlarını ekonomik faktörlere, talep miktarına, pazardaki rekabete, sosyal ve kültürel çevreye göre belirlemelidir. Etkili bir çalışma yürütülmediği takdirde ihraç süreçleri başarısız olabilir.
İhracat Yaparken Gerekli Evrak Nelerdir?
Dış ticaret prosedürlerini düzenleyen mevzuatlar ile gerçek kişilerin de yurt dışına ürün satışı yapabilmesinin yolu açılmıştır. Gerçek ve tüzel kişilerin ibraz etmesi gereken bazı ihracat evrakı bulunur. Dilerseniz ticari faaliyetlere başlamanız için gereken belgeleri aşağıdaki listede bulabilirsiniz.
- Proforma ve orijinal fatura
- Konsolosluk belgesi
- Navlun fatura
- Çeki listeleri
- Sigorta belgesi
- Koli müfredat belgeleri
- Eşya ordinosu
- Konşimento
- Tır karnesi
- Sağlık sertifikası
- Standardizasyon kontrol belgesi.
- Borsa tescil beyannamesi
İhracatta e-Fatura sistemi, iş süreçlerine hız kazandıran pratik bir uygulamadır. Ayrıca yurt dışı ile ticaret yapan tüm şirketler, e-Fatura düzenlemekle yükümlü kılınmıştır. Dijital platformlar üzerinden bu faturaları düzenleyebilmek için Gelir İdaresi Başkanlığına online olarak başvuru yapabilirsiniz.
Nakliye ve Lojistik İşlemleri Nasıl Yapılır?
Dış satımda nakliye ve lojistik işlemleri, ülkelerin yasaları ve söz konusu ticari faaliyetin türü dikkate alınarak yapılır. İhraç edilecek ürünler, gerekli hazırlıklar yapılarak gümrük idaresine sevk edilir. Dış satım işlemine tabi olan ürünlerin beyanının Gümrük Kanununa uygun usuller ve esaslar çerçevesinde yapılması gerekir.
İhraca konu olan ürünlerin muayeneye hazır durumda olması ile nakliye aracının en geç 7 iş günü içerisinde eşya mahalline geleceğinin belgelenmesi zorunludur. İhraç edilecek ürün, muayenesi tamamlandıktan sonra nakliye aracına yüklenir. Çıkış işlemleri tamamlandıktan sonra gümrük beyannamesinin satıcı firmaya ait olan üç numaralı nüshası, muhatabına teslim edilir.
Ödeme ve Risk Yönetiminde Nelere Dikkat Edilir?
İhracatta ödeme şekilleri, sorumluluk ve risk faktörleri bakımından farklılık gösterir. Dolayısıyla pek çok firma tercihini kendini güvence altına alacak yöntemlerden yana kullanır. Dış satımda ödemeye ilişkin bazı riskler söz konusudur. Örneğin; ithalatçı tarafın ülkesinde ödemelerin üzerine birtakım fonların ve vergilerin getirilmesi veya ödeme yapmaması gibi durumlara bağlı olarak çeşitli riskler gelişebilir.
Dilerseniz ihracat danışmanlığı alarak risk analizi gibi çalışmalarla tüm bu süreçlerde oluşabilecek belirsizliklerin tanımlanmasını ve etkilerinin değerlendirilmesini sağlayabilirsiniz. Bu sayede hem şirket ticari sürdürülebilirliğini sağlama hem de ticari performansı artırma gibi alanlarda başarıya ulaşmanız mümkün olur.
İhracat Destekleri Nelerdir?
İhracat destekleri ve teşvikleri sayesinde pek çok şirketin uluslararası pazarlarda başarı sağlaması ve markalaşması mümkün hâle gelir. Ticaret Bakanlığı, KOSGEB ve Eximbank tarafından hibe, teşvik ve daha pek çok teknik destek verilir. Söz konusu teşvikler arasında pazar araştırması, fuar katılım desteği ve kira hibesi gibi pek çok destek mevcuttur.
Yurt dışındaki ticari yolculuğunuzda emin adımlarla ilerlemek için Jestiyon’un sunduğu çözümlerden de faydalanabilirsiniz.
