İçindekiler
Şirket Türleri Nelerdir?
Türk hukuku içerisinde ticari hayatta farklı ihtiyaçlara yönelik oluşturulan çeşitli şirket ve şirket türleri bulunur. Bu ticari şirket türleri, yeni bir firma kurmak isteyen veya mevcut işletme modelini değiştirmeyi düşünenler için oldukça önemlidir. Türk Ticaret Kanunu’nun 6102 sayılı yasasına göre şirket türleri; anonim, limited, şahıs ve komandit olmak üzere dörde ayrılır. Bu yazıda, şirket türlerinin sınıflandırılması hakkında detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Şirket Türleri Nasıl Sınıflandırılır?
Şirket türleri, Türki Ticaret Kanunu’na (TTK) göre sermaye ve şahıs şirketi olmak üzere iki farklı kategoriye ayrılır. Sermaye şirketleri; ortaya konulan sermayenin baz alındığı anonim, limited ve paylı komandit şirketlerden oluşur. Şirketler arasındaki ayrımlar; ortakların firma üzerindeki etkisi, sermaye payı ve firma yönetimi gibi konulara göre belirlenir. Aşağıda, şirket türlerinin özellikleri hakkında diğer detayları bulabilirsiniz.
Anonim Şirketler
Anonim şirket, kısaca A.Ş., sermayesi hem belirli hem de paylara bölünmüş olan firmalara verilen isimdir. Borçlarından dolayı üçüncü kişilere sadece malvarlığı ile sorumluluk taşıyan bir şirket türüdür. Sermaye şirketleri türleri arasında bulunan bu firmalarda pay sahiplerinin sorumluluğu, taahhüt ettikleri sermaye payları ile sınırlıdır. Anonim şirket türleri özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
- Kanunun yasaklamadığı herhangi bir konuda veya amaçla faaliyet gösterebilirler.
- Ticaret unvanına sahip olup, tescil ettirilmelidirler.
- Bir veya birden fazla kişi tarafından kurulabilirler.
- Esas sermaye 50.000 TL olmalıdır.
- Kayıtlı sermaye sistemini kabul eden halka açık olmayan şirketlerin başlangıç sermayesi minimum 100.000 TL olmalıdır.
- Hisse devri süreci kolaydır.
- Kurumlar vergisine tabidirler.
- Hisse senedi ve tahvil çıkarma hakkına sahiptirler.
- Tüzel kişilikleri vardır.
Anonim şirketler kuruluşunda ilk olarak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın izni gerekir. Firmanın kuruluşu tamamlandıktan sonraki 30 gün içinde şirketin bulunduğu ofisin yeri ticaret siciline kaydedilir.
Limited Şirketler
Limited şirketler, kısaca LTD. ŞTİ. olarak da bilinir ve emlak, ticaret, havacılık, inşaat gibi alanlarda faaliyet gösterebilirler. Bununla birlikte bankacılık ve sigortacılık alanlarında varlığı ise mümkün değildir. Limited şirketler, bir veya birden fazla gerçek ya da tüzel kişi tarafından kurulabilirler ve sermayenin en az 10.000 TL olması şartı vardır. Ayrıca, her bir ortağın pay değerleri 25 TL ve katları şeklinde belirlenir. Böylelikle esas sermaye paylarını ve ortakların bilgilerini bulunduran bir pay defteri mevcuttur. Limited şirketler, kuruluş sürecinde; muhasebeci veya mali müşavir seçimi, evrakların bir araya getirilmesi, imza sirkülerinin alınması ve oda kaydı gibi aşamalardan oluşur.
Şahıs Şirketleri
Şahıs şirketi, gerçek kişiler tarafından kurulan bir firma türüdür. Bu tür firmaların kuruluşu, tek ya da birden fazla kişi tarafından gerçekleştirilebilir. Şahıs şirketlerinin ortakları ve kurucuları, istekleri doğrultusunda tüzel kişilik oluşturulabilir. Ancak tüzel bir kişilik oluşsa bile, firmanın borçları ve yönetimi her koşulda kurucuların ve ortakların sorumluluğundadır.
Komandit Şirketler
Komandit şirketler, en az iki kişi tarafından müşterek olarak aynı ticaret unvanı altında işletilir. Şirket ortaklarının sorumluluğu, firmadan alacaklı olan kişilere karşı sınırlandırılır. Bu alacaklar konusunda firmanın bazı ortaklarının sahip olduğu sorumluluklar sınırlıdır. Komandit şirketlerin özellikleri şu şekilde açıklanabilir:
- Bazı ortakların sınırsız, bazılarının sınırlı sorumluluğu vardır.
- Ticaretle uğraşmadan yatırımcı olmayı amaçlayanlara kolaylık sağlar.
- Yeterli sermayesi olmayanlara ticari faaliyette bulunma olanağı sunar.
- Hem denetim hem de yönetim kurulu mevcuttur.
- Şirket ortakları arasından en az biri, sorumluluğu sınırsız gerçek kişi olmalıdır.
Komandit şirket türleri ikiye ayrılır; adi ve paylı. Adi komandit şirketlerde, ortaklardan bir veya birkaçı firmanın alacaklarına karşı sınırlı sorumluluk sahibidir. Paylı komandit şirketlerin sermayesi paylara bölünür ve ortaklardan bir veya daha fazlası, firmanın alacaklarına karşı kolektif bir şirket ortağıdır. Geri kalan ortaklar da anonim şirket pay sahibi olarak tanımlanır.
Şirket Türleri Arasındaki Temel Farklılıklar Nelerdir?
Şirket türlerinin karşılaştırılması, firmaların türlerini daha detaylı bir şekilde görüp karar kılma konusunda yardımcı olabilir. Örneğin; limited ve anonim şirketler arasında amaçları ve ortakları konusunda farklılıklar bulunur. Şirket türleri arasındaki farklar şu şekilde sıralanabilir:
- Limited şirketler bankacılık ve sigortacılık alanlarında faaliyette bulunma hakkına sahip değilken anonim firmaların bu hakkı vardır.
- Limited şirketler halka arz edilemez; anonim şirketler halka açılabilir.
- Anonim şirketlerde ortak sayısı ile ilgili bir sınır bulunmaz iken limited şirketlerde bu sayı maksimum 50’dir.
- Anonim şirketlerin sermaye sınırı 50.000 TL; limited şirketlerin ise 10.000 TL’dir.
Öte yandan limited, anonim ve paylı komandit şirketler sermaye şirketleriyken adi komandit ve komandit şirketleriyse şahıs firmalarıdır. Şahıs şirketleri ortaklar tarafından temsil edilir. Sermaye şirketlerinde ise bu işlev şirket organlarına verilir. Böylece şahıs şirketlerinin borçları ortakların sorumluluğunda olur. Ancak sermaye şirketlerinde ortakların borçlarla ilgili sorumluluğu sermaye miktarıyla sınırlı kalır.
Şirket türlerine göre vergi oranları da firma türleri arasındaki temel farklılıklar arasında sayılabilir. Son düzenlemelere göre 2023 yılı finansal kurumlarda kurumlar vergisi oranı %25 olarak belirlenmiştir. Bankalar, 6361 sayılı kanun uygulanan şirketler, varlık yönetim şirketleri, elektronik ödeme ve para kuruluşları bu uygulama kapsamına dahildir. Öte yandan diğer şirketlerin kurumlar vergisi oranı %20’dir.
Şirket türleri ve avantajları, özellikleri konusunda da olduğu gibi farklılıklar gösterir. Örneğin limited şirketler; kurulması için tek ortağın yeterli olması, maliyetlerin ortaklar arasında paylaşılabilmesi ve şirketin büyümeye açık olması gibi yönlerden avantajlıdır. Diğer taraftan anonim şirketler için sermaye paylarının hızlı bir şekilde el değiştirebilmesi ve yönetimsel kolaylıklar sağlaması sebebiyle avantajlı olduğu söylenebilir.
Firmanızı Kurarken Şirket Türünü Neye Göre Seçmelisiniz?
Fikrinizi en iyi şekilde ortaya koyabilmek adına doğru şirket türünde karar kılmak önemli bir adımdır. Ortakların sayısı, sorumlulukları ve hisse devri gibi konular fikrinizi hayata geçirmenizi sağlayan şirket türünü belirlemenizde size yardımcı olur. Küçük adımlarla fikrinizi hayata geçirip sonrasında şirketleşmeyi hedefliyorsanız şahıs şirketlerinin avantajlarından yararlanabilirsiniz. Öte yandan ticari riskler göz önünde bulundurulduğunda bir yatırımcı ve girişimci için limited ve anonim şirketler, hedeflerinize ulaşmanızı kolaylaştırabilir.
Şirket Türlerinin Amerika ve İngiltere’deki Karşılıkları Nelerdir?
Türkiye’de şirket türleri; anonim, limited, şahıs ve komandit olmak üzere dörde ayrılır. Öte yandan Amerika ve İngiltere’deki şirket türleri Türkiye’dekilere göre benzerlik ve farklılıklar gösterebilir. İngiltere’deki şirket türleri, ülkemize oranla biraz daha geniş kapsamlı olarak karşımıza çıkar. Bu şirketleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Anonim şirket
- Limited şirket
- Garanti edilmiş şirket
- Sınırsız sorumlu şirket
- Sınırlı sorumlu ortaklık
- Toplum çıkarı güden şirket
Amerika’daki şirket türleri; şahıs işletmesi, ortaklıklar, limited şirket ve anonim şirket olarak bilinir. Şahıs işletmesi, Amerika’daki en basit işletme türüdür. Ortaklıklar, iki veya daha fazla kişinin kȃr odaklı bir iş yürütmesidir. Amerika’daki limited şirketler faaliyet gösterdikleri alanlar kapsama göre çok daha esnek bir yapıya sahiptir.
Şirket Kurma Süreciniz Jestiyon ile Çok Kolay!
Özgün fikrinizi hayata geçirmek için size uygun şirket türünde karar kılmanız oldukça önemlidir. Bu sebeple şirketlerin özellikleri ve yükümlülükleri hakkında detaylı bilgi sahibi olmanız gerekir. Jestiyon, sektör hakkındaki birikimleriyle girişimcilere bu yolda eşlik eder. Jestiyon’un danışmanlık hizmetinden faydalanarak şirket kurmak için gerekenleri öğrenip planladığınız iş fikrini hayata geçirebilirsiniz.
