Kuzey-Güney koridorunun ana lojistik merkezi olarak öne çıkan Polonya, son yıllarda bölgesel ticaretin en kritik aktörlerinden biri olarak anılıyor. Ekonomik büyüme ivmesini sürdüren ülke, dijitalleşmeden üretime kadar birçok alanda cazip yatırım fırsatları sunuyor. Elbette bu tabloyu daha iyi anlamak adına öncelikle Polonya vergi sistemine ve iş dünyasını şekillendiren diğer düzenlemelere yakından bakmak gerekiyor.
İçindekiler
Polonya Vergi Sistemi Nasıldır?
Polonya vergi sistemi hem yerli hem de yabancı mükellefler için açık kurallara ve Avrupa Birliği standartlarıyla uyumlu bir yapıya sahip. Ülkede vergi yükümlülüğü, yerleşiklik esasına dayanıyor. Polonya’da ikamet edenler, dünya genelindeki gelirleri üzerinden vergilendiriliyor.
Mukim olmayanlar ise yalnızca Polonya kaynaklı gelirleri üzerinden vergilendiriliyor. Sistem; kurumlar vergisi, gelir vergisi, katma değer vergisi, sosyal güvenlik primleri, stopaj uygulamaları ve belirli durumlarda çıkış vergisi gibi çok boyutlu yükümlülükler içeriyor.
Polonya Vergi Sistemi’nin Temel Özellikleri
Polonya vergi sisteminde hem şirketler hem de bireyler için farklı vergilendirme usulleri mevcut. Dolayısıyla Polonya vergi türleri epey kapsamlı bir yapıya sahip. Aşağıda sistemin öne çıkan başlıca unsurları yer alıyor.
- Kurumlar Vergisi: Polonya vergi sisteminde standart oran %19, küçük ölçekli işletmelerde ise %9 olarak uygulanıyor. 2025 itibarıyla kârlılığı düşük şirketler için %10 oranında asgari vergi de yürürlüğe giriyor.
- Gelir Vergisi: Ülkede iki kademeli bir sistem bulunuyor. 120.000 PLN’ye kadar gelirler %12, bu tutarı aşan kısım %32 oranında vergilendiriliyor. 30.000 PLN’ye kadar olan gelirler için muafiyet geçerli.
- Katma Değer Vergisi: Standart oran %23, bazı mal ve hizmetlerde %8 ve %5 olarak belirleniyor.
- Sosyal Güvenlik Primleri: Çalışanlar brüt gelirlerinin yaklaşık %13,7’si oranında, işverenler ise %19-22 bandında prim ödüyor. 2025 için üst matrah sınırı 260.190 PLN.
- Stopaj Vergisi: Yurt dışına yapılan temettü, faiz ve lisans ödemeleri belirli oranlarda stopaja tabi oluyor. Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları bu yükümlülükleri azaltabiliyor.
- Çıkış Vergisi: Polonya vergi sistemi dâhilinde şirket varlıklarının veya faaliyetlerinin ülke dışına taşınması hâlinde %3 ile %19 arasında çıkış vergisi uygulanıyor.
- Vergi Teşvikleri: IP Box rejimi sayesinde nitelikli fikri mülkiyet gelirleri %5 oranında vergilendiriliyor. AR-GE faaliyetleri için ise ek indirimler sağlanabiliyor.
Özetle güncel Polonya vergi mevzuatı; gelir kaynağına, işlem türüne ve mükellef ölçeğine göre ayrıntılı kurallar içeriyor. Uygulamada doğru sınıflandırma, belge düzeni ve takvim yönetimi, sonuçları doğrudan etkiliyor.
Polonya’daki Şirketler için Vergi Yükümlülükleri
Polonya’da faaliyet gösteren şirketler yalnızca kurumlar vergisi değil, aynı zamanda dolaylı vergiler, çalışanlara ilişkin yükümlülükler ve sınır ötesi işlemlerle bağlantılı düzenlemelerle de karşılaşıyor. Vergi sorumlulukları şirketin faaliyet alanına, ölçeğine ve işlem türüne göre değişiklik gösteriyor. Beyan ve ödeme takvimleri düzenli olarak güncelleniyor; elektronik raporlama zorunlulukları da bu sürecin ayrılmaz bir parçasını oluşturuyor. Şirketler, bu düzenlemeler kapsamında mali yapılarını yönetirken çok katmanlı Polonya vergi sistemine uyum sağlamakla yükümlü oluyor.
Polonya Kurumlar Vergisi
Polonya’da kurumlar vergisi, matrahın belirlenme şekli ve özel uygulamalarla dikkat çekiyor. Muhasebe kârı, vergi kanunlarına göre düzeltilerek matrah hesaplanıyor; indirilemeyen giderler ve transfer fiyatlandırması düzenlemeleri, bu noktada belirleyici oluyor.
- Zarar Mahsubu: Şirketler önceki yıllarda ettikleri zararları ilerleyen beş yıl içinde kârlarından düşebiliyor. Böylece vergilendirilecek kazanç azalıyor; ancak her yıl mahsup edilecek tutar belirli oranlarla sınırlı tutuluyor.
- Grup Şirketleri: Belirli koşulları sağlayan holdingler, “vergi grubu” kurarak kâr-zarar konsolidasyonu yapabiliyor.
- Estonya Modeli: Kâr dağıtılmadıkça vergilemenin ertelendiği Estonya tipi rejim, işletmelere nakit yönetiminde esneklik sağlıyor.
Bu çerçevede kurumlar vergisi, yalnızca oranları ile değil, planlamayı doğrudan etkileyen özel kurallarıyla da önem taşıyor.
Katma Değer Vergisi
Polonya vergi sisteminde KDV, mal ve hizmet teslimlerinin büyük bölümünde uygulanan en önemli dolaylı vergi türü. Standart oran %23 iken, belirli ürün ve hizmetlerde %8 ve %5 oranları devreye giriyor. İhracatta ise sıfır oran geçerli oluyor. İşletmeler, KDV beyannamelerini genellikle izleyen ayın 25’ine kadar elektronik ortamda sunuyor. Beyanlarda sadece satışlar değil, alımlarda ödenen KDV’nin indirimi de dikkate alınıyor. Bu mekanizma, nakit akışı yönetiminde şirketlerin dikkat etmesi gereken temel unsurlardan biri hâline geliyor.
Polonya Gelir Vergisi
Polonya’da gelir vergisi gerçek kişiler için iki kademeli tarifeye dayanıyor. 120.000 PLN’ye kadar olan gelirler %12 oranında vergilendiriliyor. Bu eşiğin üzerindeki gelirler için ise %32’lik dilim devreye giriyor. Ayrıca 30.000 PLN’ye kadar olan gelirler için tam muafiyet sağlanıyor.
Vergilendirme yalnızca ücret gelirlerini kapsamıyor; serbest meslek kazançları, kira gelirleri ve sermaye kazançları da sisteme dâhil ediliyor. Mükellefler, yıllık beyannameyi elektronik ortamda doldurabiliyor. Beyan dönemi, her yıl 15 Şubat-30 Nisan arasında tamamlanıyor. İndirim mekanizmaları da sistemin önemli bir parçası; çocuk yardımı, bağışlar ya da belirli sigorta primleri gelir vergisi matrahından düşülebiliyor.
Sosyal Güvenlik Primleri
Polonya’da sosyal güvenlik primleri (ZUS), emeklilik, sağlık ve kısa vadeli risklerin finansmanında temel rol oynuyor. Primler hem işveren hem de çalışan tarafından ödeniyor. İşveren payı, toplam maliyetin büyük kısmını oluşturuyor.
Polonya vergi sistemi kapsamında prim ödemeleri, aylık olarak beyan ediliyor ve elektronik sistem üzerinden ZUS’a aktarılıyor. Prim matrahı için yıllık bir üst sınır belirleniyor. Bu sınır aşıldığı takdirde ek prim yükümlülüğü ortadan kalkıyor. Serbest meslek sahipleri de ZUS kapsamına giriyor; ancak onlar için sabit tutarlı prim uygulaması bulunuyor. Bu nedenle sosyal güvenlik, Polonya’da faaliyet gösteren şirketlerin bütçesinde vergiler kadar önemli bir gider kalemi hâline geliyor.
Polonya Çıkış Vergisi
Polonya’da çıkış vergisi, şirketlerin veya bireylerin varlıklarını ya da işlerini ülke dışına taşıması durumunda uygulanıyor. Uygulamanın amacı, Polonya’da elde edilen kazançların vergilendirilmeden başka ülkelere aktarılmasını önlemek. Vergi, varlığın piyasa değeri ile defter değeri arasındaki fark üzerinden hesaplanıyor. Şirket merkezinin yurt dışına taşınması, iştiraklerin devri veya önemli işlevlerin başka ülkeye kaydırılması, çıkış vergisinin doğmasına yol açabiliyor. Polonya vergi oranları genellikle %19, ancak belirli varlık gruplarında %3’lük indirimli oran da söz konusu olabiliyor.
Polonya’da Vergi Teşvikleri ve Avantajlı Uygulamalar
Polonya vergi sistemi, yeni yatırımcıları desteklemek amacıyla bir dizi özel teşvik ve indirim mekanizması ile güçleniyor. Bu düzenlemeler, şirketlerin maliyetlerini hafifletirken rekabet gücünü de artırıyor.
- IP Box Rejimi: Polonya vergi sisteminde nitelikli fikri mülkiyet haklarından elde edilen gelirler için %5’lik avantajlı kurumlar vergisi oranı uygulanıyor. Patent, yazılım veya know-how gibi varlıklardan gelir elde eden şirketler, bu rejimden yararlanabiliyor.
- AR-GE Harcamaları: Araştırma ve geliştirme faaliyetlerine ilişkin giderler, ek indirimlerle matrahtan düşülebiliyor. Bazı kalemlerde bu oran %200’e kadar çıkabiliyor. Özellikle teknoloji odaklı işletmeler, bu sayede büyük avantaj sağlayabiliyor.
- Özel Ekonomik Bölgeler: Polonya’nın farklı şehirlerinde kurulan yatırım bölgelerinde, belirli sektörlerde faaliyet gösteren şirketler, vergi muafiyetleri ve indirimli oranlardan faydalanabiliyor.
- Robotizasyon ve Yenilikçi Yatırımlar: Dijitalleşme, otomasyon ve robotik yatırımlar için ek vergi indirimleri uygulanıyor. Bu kapsamda işletmeler, makine ve teknoloji yatırımlarını mali açıdan daha avantajlı hâle getirebiliyor.
Polonya vergi avantajları, teşvik ve indirim mekanizmaları, sadece yükümlülükleri azaltmakla kalmıyor; aynı zamanda şirketlerin büyüme, yenilik ve uluslararasılaşma süreçlerinde ciddi bir mali destek işlevi görüyor.
Polonya’da Vergi Beyanname ve Ödeme Süreçleri
Polonya’da vergi yükümlülüklerinin büyük bir bölümü, elektronik sistemler üzerinden takip ediliyor. Kurumlar vergisi beyannamesi genellikle hesap döneminin bitimini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar veriliyor. Gelir vergisi için yıllık beyan dönemi 15 Şubat-30 Nisan arasında tamamlanıyor. KDV’de ise beyan ve ödeme çoğunlukla takip eden ayın 25’ine kadar yapılıyor. Beyan süreçlerinde standart formların yanı sıra elektronik defter ve raporlama sistemleri (JPK) de kullanılıyor.
Şirket Kurma ve Yönetme Süreçlerinde Jestiyon Yanınızda!
Polonya vergi sistemi, yabancı yatırımcılar için pek çok avantaj ve fırsat sunsa da çok boyutlu yapısıyla profesyonel rehberlik gerektiriyor. Polonya’da şirket kurma süreçlerinde Jestiyon, mevzuata uyumdan vergi planlamasına kadar tüm aşamalarda yanınızda oluyor. Deneyimli ekibimizle güvenilir adımlar atabilir, Polonya’da ticari faaliyetlerinizi sağlam bir zemin üzerinde büyütebilirsiniz.
