Geleceği Şekillendirin: Ar-Ge Nedir?

Yaratıcı iş fikirleri, verilen emekle hayata geçer ve potansiyeline ulaşır. Yani girişimcilik hayalinizi gerçekleştirmek ve başarıya taşımak için çaba göstermeniz gerekir. Bu çabayı sistematik hâle getiren Ar-Ge, mal ya da hizmetlerin doğduğu süreçtir. Soyut fikirlerin somutlaştığı bu süreçte uzmanlıklarınızı ve kaynaklarınızı uyum içinde kullanmanız önemlidir. Yazının devamında tecrübenin ve bilgi birikiminin geleceğe ışık tutan ürünlere dönüştüğü Ar-Ge çalışmalarına dair detayları ele aldık.

İçindekiler

Yaratıcılığa Giden Çalışma: Ar-Ge Nedir?

Araştırma ve geliştirme kelimelerinin kısaltması olan Ar-Ge; şirketlerin yenilik yapmak, pazara yeni ürün ve hizmetler sunmak ya da mevcut süreçlerini iyileştirmek için yürüttüğü sistematik faaliyetlerdir. Firmanın pazardaki istek ve ihtiyaçları karşılayarak rakiplerinin önüne geçmesini sağlar. Ayrıca bir hizmeti ya da ürünü piyasaya sürmeden önce en iyi versiyonuna getirmeyi mümkün kılar. Özetle Ar-Ge, ticari yolculuğunuzun her aşamasına değer katan ve işinizi büyütmek için gerekli olan tüm çalışmaları kapsar.

Ar-Ge Çalışmalarının Amacı Nedir?

Ar-Ge faaliyetleri, şirketlerin standart operasyonel süreçlerinden farklıdır. Bu operasyonlarda genellikle kısa vadeli varış noktalarına ve hızlı getiri hedeflerine göre hareket edilir. Fakat araştırma ve geliştirme safhasında anında kâr beklentisi yoktur. Bunun yerine bir şirketin uzun vadeli getirisine katkıda bulunacak çalışmalar gerçekleştirilir. Ar-Ge, yüksek teknolojili ürünlerin geliştirilmesinde kritik rol oynar. Teknolojinin ve yaratıcı fikirlerin ticarileşmesini sağlar. Maliyetleri düşürmek, ürün ve hizmet kalitesi ile verimliliği artırmak gibi amaçlara hizmet eder.

İşletmeler için Ar-Ge Neden Önemlidir?

İşletmelerde Ar-Ge araştırmaları; yeni ürünler, hizmetler ve değerler geliştirme fırsatı sunar. İnovasyona verilen önemi gösterdiği için hem yatırımcıların hem de müşterilerin ilgisini çeker. Böylece işletmeyi pazarda faaliyet gösteren rakiplerinden ayırır. Yani şirket, söz konusu çalışmalar sayesinde rekabet avantajı elde edebilir. Ar-Ge’nin faydaları arasında şunlar da yer alır:

• Pazar gelişimi: Ar-Ge süreçlerine önem veren şirketler, yeni pazarlara açılabilir. Ayrıca hâlihazırda ticaret yapılan pazarların gelişimine katkı sağlayabilir. Bu süreçte ortaya çıkan yeni ürünler ve hizmetler, farklı müşteri segmentlerine ya da coğrafyalara yönelik talepleri karşılayabilir. 
• Maliyet tasarrufu: Araştırma ve geliştirme, işletmelerin operasyonel ve finansal adımlarını daha verimli hâle getirir. Bu sayede firmalar, maliyetlerini düşürebilir ve kâr marjlarını artırabilir. 
• Kalite iyileştirmesi: Ar-Ge aşamaları, ürünlerin ve hizmetlerin kalitesini artırır. Daha kaliteli ürünler, müşteri memnuniyetini ve uzun vadeli hedef kitle sadakatini destekler.
• Risk yönetimi: Araştırma ve geliştirme, işletmelerin gelecekteki belirsizliklere karşı hazırlıklı olmasına yardım eder. Yeniliklere ayak uyduran işletmeler, rekabet avantajını sürdürülebilir ve değişen pazar koşullarına ayak uydurabilir.

Pek çok ülke, Ar-Ge’yi teşvik eden vergi avantajları ve hibe programları sunar. İşletmeler, bu teşviklerden yararlanmak için araştırma ve geliştirme faaliyetlerine ağırlık verebilir. Böylece yaratıcı iş fikirlerini hayata geçirmek için gereken finansmana ve bürokratik kolaylığa ulaşabilir.

Ar-Ge Faaliyetleri Nelerdir?

OECD (Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü), Ar-Ge’nin önemini vurgulayan bir tanım yapmıştır. Örgütün Bilim ve Teknoloji adlı yayınında bu çalışmalar, “Bilgi dağarcığını artırmak için sistematik olarak gerçekleştirilen yaratıcı faaliyetler.” ifadesiyle açıklanır. 5746 sayılı kanun ise söz konusu kavramı, “Kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan dağarcığın artırılması ve bunun yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik şekilde yürütülen faydalı çalışmalar” olarak tanımlar. Farklı kaynaklar tarafından tanımlanan bu faaliyetler; temel araştırma, uygulamalı inceleme ve deneysel geliştirme olmak üzere üçe ayrılır.

Temel Araştırma

Temel araştırma, bilimsel ilkeleri keşfetme amacı güden deneysel ve teorik çalışmaları içerir. Bu tür çalışmaların öncelikli hedefi, yeni bilgi üretmektir. Üretilmek istenen bilgi, genellikle daha önceki uygulamalardan ya da sonuçlardan bağımsız olur. Yürütülen sistematik çalışmalarda bu bilgiye somut ve geçerli bir zemin yaratılmaya çalışılır. Örneğin bir fizikçi, madde yapısını daha iyi anlamak için temel araştırma yapabilir. Benzer şekilde bir ekonomist, iktisadi şartlarla sosyokültürel gelişim arasındaki ilişkiyi inceleyebilir. Bu tür çalışmalar, ilerleyen dönemlerde farklı endüstrilerde kullanılabilecek yeni teknolojilerin ve fikirlerin temelini oluşturur.

Uygulamalı Araştırma

Teoriyle pratiği buluşturan uygulamalı araştırma, somut Ar-Ge projesi örnekleri arasındadır. Bu tür faaliyetlerde bilimsel bulgular, uygulamaya dönüştürülür. Böylece teorik bilgiler, belirli bir amaca hizmet etmek üzere hayata geçirilir. Genellikle uygulamalı araştırmalar, somut bir hedefe yönelik olarak gerçekleştirilir. Mesela bir otomobil üreticisi, mevcut motor teknolojilerini daha verimli hâle getirmek için uygulamalı inceleme yapabilir. Bu çalışmalar hem işletmelerin mevcut sorunlarına çözümler sunabilir hem de yeni ürünlerin ve hizmetlerin geliştirilmesine katkıda bulunabilir.

Deneysel Geliştirme

Deneysel geliştirmede teorik bilgi ve uygulamalardan yola çıkarak yeni ürünler, hizmetler ya da süreçler ortaya çıkarılır. Deneysel geliştirme çalışmaları; ürün prototiplerinin oluşturulması, test edilmesi ve iyileştirilmesi adımlarını içerir. Bu faaliyetleri yürüten işletmeler, sektörün ilerlemesini sağlayan ve insanlığa faydalı yenilikleri pazara sunar. Örneğin bir teknoloji şirketi, yeni cihazının prototipini geliştirerek bu ürünün ticarileştirilmesine yönelik çalışmalar yapabilir. Böylelikle mevcut cihazların karşılamakta yetersiz kaldığı beklentilere ve ihtiyaçlara yanıt verebilir.

En Çok Ar-Ge Çalışmaları Yapılan Sektörler Hangileridir?

Ar-Ge, hükümetlerin ve şirketlerin yeni ürün ya da hizmetler yaratmak ya da var olanları iyileştirmek için gerçekleştirdiği faaliyetlerdir. Uzman personelin maaşı, faaliyetler için uygun fiziki koşulların hazırlanması, malzeme ve ekipman giderleri gibi pek çok maliyet kalemini içerir. Bu nedenle Ar-Ge yatırımları, stratejik sektörlere ve çalışmalara yönlendirilmelidir. Statista tarafından yayımlanan verilere göre küresel Ar-Ge harcamalarının en büyük payını, yazılım ve sağlık sektörleri oluşturur. Bu sektörleri otomotiv ve elektronik alanları takip eder.

Otomotiv Sektörü: Geleceğin Taşımacılığını Şekillendirme

Otomotiv, Ar-Ge ve inovasyon denildiğinde ilk akla gelen sektörler arasındadır. Statista’nın verilerine göre otomotiv sektörüne yönelik küresel araştırma ve geliştirme harcaması, 2021 yılında 152 milyar avro seviyesine ulaşmıştır. Harcamaların en büyük payını ise yaklaşık 63 milyar avro ile Avrupa Birliği merkezli markalar almıştır. Avrupa menşeli şirketleri, Japon otomobil devleri takip etmiştir. Şirket bazında bakıldığında Volkswagen, tek seferde en fazla miktarda Ar-Ge harcaması yapan otomobil üreticisi olmuştur.

Bilgisayar ve Elektronik: Teknoloji Odaklı Ar-Ge

Bilgisayar ve elektronik, teknoloji odaklı Ar-Ge çalışmalarının yoğun olarak yapıldığı kritik sektörlerdir. Hızla değişen tüketici talepleri ve rekabet, bu sektörü sürekli yenilik yapmaya yönlendirir. Ayrıca yapay zekâ (Al) gelişmeleri de bu alandaki çalışmalara öncülük eder. Forbes’e göre küresel Al çip pazarının 2027’ye kadar 83,25 milyar dolara ulaşması beklenir. Al çipler; otomotiv, sağlık, savunma, bilişim ve telekomünikasyon sektörlerinde kullanılır. Yani yapay zekâ teknolojisi, sayılan sektörlerde yeni bir dönemin kapısını aralar.

Yazılım ve İnternet: Dijital Dünyada Dönüşüm

Yazılım ve internet, dijital dönüşümün itici güçleridir. İşletmeler; kullanıcı deneyimini iyileştirmek, verimliliği artırmak ve rekabet avantajı sağlamak için bu alandaki Ar-Ge faaliyetlerine yatırım yapar. Dijital dünyaya yönelik Ar-Ge çalışmaları; yazılım uygulamalarının, web tabanlı hizmetlerin ve çevrim içi platformların geliştirilmesine odaklanır. Yazılım alanında yapay zekâ, veri analitiği, siber güvenlik ve bulut bilişim odaklı çalışmalar yürütülür.

Sağlık ve İlaç Endüstrisi

Sağlık ve ilaç endüstrisi; hastalıkların teşhisinden önlenmesine, ilaçların formülasyonundan klinik denemelere kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Türkiye’de bu alana yapılan harcamalar, 2010-2021 yılları arasında hızla yükselmiştir. 2021’de gerçekleştirilen sağlık ve ilaç endüstrisi Ar-Ge harcaması, bir önceki seneye kıyasla belirgin şekilde artarak 982,5 milyon TL olmuştur. Söz konusu artış, 2020’deki Covid-19 pandemisinin bu sektöre ayrılan araştırma ve geliştirme bütçesindeki yükselmeye olan etkisini ortaya koyar.

Ar-Ge ve Tasarım Teşvikleri Nelerdir?

2008 yılında yürürlüğe giren 5746 sayılı Ar-Ge ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun, bu çalışmalara sunulan teşviklerin önünü açmıştır. Ayrıca 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu da ilgili çalışmalara yönelik bazı destekleri içerir. Aşağıda bu yasalara göre yararlanabileceğiniz bazı Ar-Ge teşviklerini görebilirsiniz.

Ayrıca Teknopark, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından sağlanan teşvikler de bulunur. Bu desteklerden yararlanmak için yaratıcı iş fikirlerinizi hayata geçirmeli ve etkin Ar-Ge stratejileri belirlemelisiniz. Şirket kuruluşundan işleyişine tüm süreçlerde Jestiyon’dan destek alabilirsiniz.